Znacie już podstawowe informacje dotyczące podziału materiałów włókienniczych. Dziś czas na pierwsze omówienie ich poszczególnych rodzajów. Postanowiłam na pierwszy ogień wziąć wełnę i jej odmiany oraz syntetyczny odpowiednik wełny, jakim jest akryl.
Dotychczas, w cyklu pojawiły się teksty:
Co to za materiał? Część I – podstawowe informacje na temat materiałów włókienniczych i ubraniowych
Wełna i jej rodzaje
Generalnie, słowo wełna oznacza sierść owiec. Każda inna wełna będzie miała dopisek, np. wełna wielbłądzia czy wełna kozia. Najbardziej wartościowa wełna pochodzi z owiec zwanych merynosami. Najcenniejsza jest wełna kozia z kóz kaszmirskich, czyli kaszmir. Wełna jest włóknem bardzo pożądanym ze względu na swoje właściwości, ale nie jest ona pozbawiona wad, o których może rzadziej się pisze.
Zalety wełny:
- sprawia, że jest nam ciepło – wełna charakteryzuje się bardzo dobrą izolacyjnością cieplną dzięki temu, że w strukturze włókna wełnianego zatrzymuje się dużo powietrza. Krótko mówiąc, jest nam bardzo ciepło w wełnianych ubraniach nawet, jeśli same w sobie są cieniutkie
- doskonale separuje wilgoć od skóry – higroskopijność wełny jest zasadniczo najwyższa spośród wszystkich włókien. Wełna jest w stanie wchłonąć wilgoć nawet do 50% (w normalnych warunkach włókno jest wilgotne w 17%). Sprawia to, że nie będziemy mieć mokrego ubrania nawet przy wysokiej wilgotności (czapka!). Wełna odseparuje tą wilgoć od naszej skóry. Z punktu widzenia higieny jest to ogromna zaleta
- nie gniecie się – włókna wełniane są bardzo sprężyste
- wolno się brudzi – nie jest plamoodporna, ale brudzi się dużo trudniej niż bawełna
- trudno się moczy – wełna stosunkowo wolno nasiąka wodą
- odporna na wysoką temperaturę – koce z wełny są używane przez strażaków do gaszenia ognia
Wady wełny:
- brak odporności na rozciąganie – nie oszukujmy się, wełna się rozciąga. Dużo bardziej podatna jest na rozciąganie, gdy jest zmoczona (dokładnie 30% bardziej) więc z ubraniami wełnianymi musimy obchodzić się bardzo ostrożnie i bardzo o nie dbać, żeby nie zmieniły swojej pierwotnej formy
- podatna na spilśnianie – generalnie w trakcie spilśniania z wełny powstaje filc i jest to czasami zjawisko pożądane na dużą skalę. Niestety, nasze ubrania wełniane mogą również spilśnieć pod wpływem tarcia, wysokiej temperatury czy wilgoci. W skutek tego wełna się po prostu zbije i skurczy
- mechaci się – czy jak to się powinno bardziej profesjonalnie napisać, pilinguje się czyli najczęściej pod wpływem tarcia powstają małe kuleczki. To wynika z budowy włókna wełnianego, a powstałe kuleczki najlepiej uciąć nożyczkami lub zgolić specjalną golarką do ubrań,
wrażliwa na działanie promieni słonecznych – włókna ulegają osłabieniu - atakowana przez mole
- uczula! – o tym rzadko się pisze, a wełna jest przecież jednym z silniejszych alergenów. Może podrażniać skórę i wywoływać całkiem poważne objawy, niezależnie od tego, czy jest wysokiej jakości, czy nie
- wymaga starannej pielęgnacji – wełnę najlepiej czyścić chemicznie, prać w ręku lub nastawiać bardzo delikatny program, nie wyciskać i nie wykręcać, suszyć na płasko. Sporo zachodu
Rodzaje wełny
Wełna merino
Wełna owcza z merynosów, czyli wspomniana merino wool. Zasadniczą cechą włókien wełny merino jest ich grubość i długość. Są one dużo dłuższe niż pozostałe włókna wełniane i wyjątkowo sprężyste, co sprawia, że wełna merino praktycznie się nie gniecie. Do tego są one wyjątkowo cieniutkie, co z kolei przekłada się na ich wyjątkową miękkość (wełna merino nie gryzie lub gryzie dużo mniej niż inne rodzaje wełny owczej). Wełna z merynosów jest też cieplutka i doskonale pochłania wilgoć. Używa się jej nawet do produkcji bielizny termicznej. Szukajcie na metce określenia merino wool, jeśli znajdziecie samo wool/wełna, oznacza to zapewne inny rodzaj wełny owczej.
Kaszmir
Osławiony kaszmir to wełna z kóz kaszmirskich hodowlanych, najdroższa na świecie. Jest wyjątkowo miękka i charakteryzuje się pięknym połyskiem. Co do zasady mamy dwa rodzaje włókien kaszmiru – ten najbardziej wartościowy to włókna miękkie, ale pojawia się również tzw. kaszmir II gatunku, powstały z pozostałych, bardziej twardych włókien, choć również oczywiście z tej samej kozy ;). Te długie, miękkie włókna są używane do produkcji odzieży, która jest naprawdę droga – swetry mogą kosztować od 1000 zł wzwyż i nie jest to wygórowana cena za tak drogi surowiec. Ten kaszmir, który najczęściej pojawia się w sieciówkach (i który sama noszę) to zapewne właśnie kaszmir II gatunku. Mniej wartościowy i zapewne mniej przyjemny w użytkowaniu, choć osobiście nie mam porównania. Mówi się, że zamiast w sweter z kaszmiru II gatunku lepiej zainwestować w dobry z wełny merino (z reguły podobna cena), ale ja jednak wolę kaszmir, nawet ten „gorszy”.
Moher i Angora
Moher (mohair) czyli wełna z kozy angorskiej. Włókna mają jedwabisty połysk, są delikatne i wyjątkowo nie mają skłonności do spilśniania. Nie mylić z angorą czyli wełną z królika angorskiego. Ta wełna również jest delikatna i puszysta, a do tego bardzo lekka i sprężysta. Oba rodzaje wełny są najczęściej używane jako cenne domieszki do wełny owczej.
Pozostałe rodzaje wełny są tak rzadko spotykane, że postanowiłam je pominąć w szczegółowej analizie.
Akryl
Akryl, jak już wiecie, jest włóknem chemicznym, syntetycznym, nie naturalnym. Dlaczego więc postanowiłam o nim tutaj napisać? Ponieważ to właśnie akryl jest najczęściej spotykaną alternatywą dla wełny. Jeśli przejdziecie się po sklepach i dokładnie przyjrzycie się metkom, to zapewniam Wam, że większość ubrań, które wzięłyście za wełniane, będzie zrobiona z akrylu.
Zanim przejdziemy do dokładniejszej analizy, napiszę Wam bez zbędnych ogródek – akryl to zło. Akrylu należy unikać bezwzględnie. No, może z jednym, małym wyjątkiem. Jeśli masz alergię na wełnę, to akryl będzie dla Ciebie jedynym rozsądnym wyjściem jeśli chcesz mieć w szafie ubrania, które wyglądają jak te wełniane (włókna akrylu w procesie produkcji poddaje się tzw. karbikowaniu, co upodabnia je do włókien wełnianych). Jak z wszystkimi tkaninami, możesz natrafić na lepszy i gorszy akryl. Alergikom szczerze życzę powodzenia w znalezieniu tego lepszego, choć nijak nie jestem w stanie Wam w tych poszukiwaniach pomóc, niestety.
Akryl znajdziemy także pod nazwami: anilana, poliakryl, ascaryl czy acrilan. Jak widzicie poniżej, akryl ma pewne zalety, które jednak moim zdaniem nie są w stanie przesłonić całej listy wad. Zresztą, zobaczcie sami.
Zalety akrylu:
- nie gniecie się – włókna są bardzo sprężyste
- łatwy w pielęgnacji – można prać w wodzie, w miarę szybko schnie
- nie uczula
- nie jest atakowany przez mole, grzyby czy bakterie
- odporny na działanie promieni słonecznych
Wady akrylu:
- wyjątkowo nie odporny na ścieranie – zmechaci się w tempie ekspresowym, wyciągnie i z dużą dozą prawdopodobieństwa sweter z akrylu po kilku praniach będzie wyglądał jak szmatka do podłogi
- elektryzuje się – poza ewidentnie nieprzyjemnymi dla ciała doznaniami (np. włosy!) równie szybko przyciąga do siebie cząsteczki kurzu i brudu
- nie jest higieniczny – to włókno nie jest higroskopijne (nie wchłania wilgoci więc zapocisz się w nim, niestety) i nie jest przewiewne
- jest łatwopalny! – tą cechę podkreślam szczególnie, ponieważ rzadko zwraca się na nią uwagę, chociaż na ubraniach z akrylu znajdziesz napis „keep away from fire”. Dlaczego to ważne? A kiedy najczęściej zapalamy świeczki w domu? Gdy jest zimno i mamy na sobie zapewne sweter. Wełna odizoluje ogień, gdy np. przypadkowo sięgniemy rękawem nad płomień. Akryl natomiast zapali się w 2-3 sekundy, będzie się palił mocno nawet po wyjęciu z ognia, a do tego będzie się topił, kapiąc na skórę
Chcesz wiedzieć więcej?
↓↓↓
Znajdziesz tam WIĘCEJ INFORMACJI, w tym:
- szczegółowe informacje na temat wełny i kaszmiru, w tym czym naprawdę jest pashmina
- rozdział: Na co zwracać uwagę szukając i kupując ubranie z wełny?
- rozdział: Kupuj wełnę odpowiedzialnie!
PEŁNE KOMPENDIUM WIEDZY na temat:
- wełny, moheru, kaszmiru, akrylu
- jedwabiu, wiskozy, modalu, lyocellu, cupro
- bawełny, lnu, ramii, bambusa
- poliestru, poliamidu, elastanu, lycry
Jeśli uważacie tekst za wartościowy, puśćcie go proszę w świat za pomocą poniższych przycisków. Niech więcej osób skorzysta. Dziękuję pięknie z góry!
